ศิลปะ

[นาฏศิลป์] [ดนตรี] [ศิลปะ]

การแสดงภาคเหนือ

ชื่อชุดการแสดง ฟ้อนเล็บ

                ประวิตฟ้อนเล็บ

                              ภาคเหนือของประเทศไทยมีสภาพดินฟ้าอากาศค่อนข้างหนาวอากาศสดชื่นไม่แห้งแล้ง ฉะนั้นคนในภาคเหนือ
                จึงมีนิสัยเยือกเย็น  ศิลปะที่แสดงออกมาจึงมีลีลาค่อนข้างช้าอ่อนช้อยงดงามอยู่ในตัวเอง  ประณีตในท่ารำ อันได้แก่ประเภท
                ฟ้อนต่างๆ ตลอดถึงการแต่งกายอันเป็นสัญลักษณ์ของหญิงชาวเหนือ   เมื่อพูดถึงฟ้อนคนไทยทุกคนจะต้องรู้จักและนึกภาพ
                ได้ทันที  นับว่าฟ้อนเป็นตัวแทนของศิลปะภาคเหนือได้ดียิ่ง

                ลักษณะการแสดง

                              ผู้แสดงจะร่ายรำตามทำนองเพลงที่เชื่องช้า ส่วนการใช้ท่าฟ้อนเล็บนั้น ช่างฟ้อนมักจะจำต่อๆ กันมา เป็นท่าฟ้อน
                ดั้งเดิมของชาวเหนือ คือ  ท่าพายเรือแจวมะแจวจ้ำจึกน้ำนิ่งไหลลึกนึกถึงคนแจว  ท่าบิดบัวบาน   ท่าหย่อน   ต่อมาเมื่อ
               นาฏศิลป์ทางภาคกลางแพร่มาสู่ภาคเหนือ การฟ้อนเล็บก็มีการปรับวิธีการฟ้อนให้เข้ากับท่ารำแม่บท เพิ่มท่ารำให้มากขึ้น
                และแตกต่างกันไป                                

                เครื่องแต่งกาย

                              การแต่งกายแต่เดิมจะนุ่งผ้าซิ่น สวมเสื้อแขนยาวทรงกระบอกคอกลม หรือคอจีนผ่าอก เกล้าผมมวยโดยขมวดมวย
                ด้านท้ายทอย ทัดดอกไม้ประเภทดอกเอื้อง จำปา กระดังงา หางหงส์ หรือลีลาวดี สวมเล็บทั้งแปดนิ้ว ต่อมามีการ ดัดแปลงให้
                สวยงามโดยประดับลูกไม้ หรือระบายที่คอเสื้อ ห่มสไบเฉียงจากบ่าซ้ายไปเอวขวาทับด้วยสังวาล ติดเข็มกลัด  สวมกำไลข้อมือ
                กำไลเท้า เกล้าผมแบบญี่ปุ่น ทัดดอกไม้หรืออาจเพิ่มอุบะห้อยเพื่อความสวยงาม

ที่มา: http://www.finearts.go.th/performing/parameters/km/item/ฟ้อนเล็บ.html

กลับด้านบน

เครื่องดนตรี

                                                                                                                ขลุ่ย

                                                                                                         เช่นเดียวกับขลุ่ยของภาคกลาง

                                                                          ทะล้อ เป็นเครื่องสายบรรเลงด้วยการสี ใช้คัน ชักอิสระ
                                                                    ตัวสะล้อที่เป็นแหล่งกำเนิด เสียง  ทำด้วยกะลามะพร้าว ตัดและปิดหน้าด้วยไม้บาง ๆ
                                                                     มีช่องเสียงอยู่ด้านหลัง คันสะล้อทำด้วย ไม้สัก หรือไม้เนื้อแข็งอื่น ๆ โดยปกติจะ
                                                                     ยาวประมาณ ๖๐ เซนติเมตร ลูกบิดอยู่ด้านหน้านิยม ทำเป็นสองสาย
                                                                     แต่ที่ทำเป็นสามสายก็ มีสาย ทำด้วยลวด (เดิมใช้สายไหมฟั่น ) สะล้อมี ๓ ขนาด คือ                                                                     สะล้อเล็กสะล้อกลาง    และสะล้อใหญ่ ๓ สาย

                                                                                         ซึง เป็นเครื่องสายชนิดหนึ่งใช้บรรเลงด้วยการดีด
                                                                                     ทำ ด้วยไม้สักหรือไม้เนื้อแข็ง มีช่องเสียงอยู่      ด้านหน้า
                                                                                     กำหนดระดับเสียงด้วยนมเป็นระยะ ๆ ดีด ด้วยเขาสัตว์บาง ๆ
                                                                                     มีสายทำด้วยโลหะ เช่น ลวด      หรือทองเหลือง (เดิมใช้สายไหมฟั่น)
                                                                                     ๒ สาย

ที่มา: https://www.gotoknow.org/posts/220952

กลับด้านบน

ศิลปะในท้องถิ่น

                                                    มีสายทำด้วยโลหะ เช่น ลวด      หรือทองเหลือง (เดิมใช้สายไหมฟั่น)

                                          ศิลปะท้องถิ่นกับความเป็นมา
                                     ศิลปะท้องถิ่นในภูมิภาคต่าง ๆ มักมีลักษณะที่แตกต่างกันไปตามภูมิประเทศ วิถีชีวิต
                                    ประเพณีและวัฒนธรรมของผู้คนในท้องถิ่น และมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว                                                                                
                                    เพราะถูกสร้างสรรค์โดยศิลปินหรือผู้คนในท้องถิ่นเอง และมีลักษณะไม่เหมือนกับผลงานศิลปะท้องถิ่นอื่น ๆ
                                   ศิลปะในท้องถิ่นเป็นสิ่งที่นักเรียนควรเรียนรู้และเห็นคุณค่า โดยเฉพาะผลงานศิลปะในท้องถิ่นของตนเอง ดังนั้น
                                        นักเรียนควรศึกษาถึงความเป็นมาของผลงานศิลปะเหล่านั้น เพื่อสามารถแนะนำผู้อื่นได้ โดยอาจใช้วิธีการ ดังนี้
                                  1.  สัมภาษณ์โดยตรงกับศิลปินที่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะชิ้นนั้น
                                  2.  จดบันทึกจากแผ่นป้ายนิเทศ
                                  3.  ศึกษาจากหอสมุดหมู่บ้านหรือวัด
                                  4.  ชมพิพิธภัณฑ์แสดงผลงานศิลปะในท้องถิ่น
                                  นอกจากนี้ ยังมีวิธีค้นหาประวัติความเป็นมาของผลงานศิลปะวิธีอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งนักเรียนควรเลือกใช้วิธ ี
                                         เหมาะสมต่อไป 
                                               งานทัศนศิลป์ในวัฒนธรรมต่างๆ
                                  ศิลปะในท้องถิ่นเป็นผลงานศิลปะที่เกิดขึ้นจากการสร้างสรรค์ของคนในท้องถิ่นนั้นๆโดยอาศัยความรู้ความสามารถ
                                         ที่มีอยู่ โดยนำเอาวัสดุท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับสภาพแวดล้อม ประเพณี วัฒนธรรม การดำเนินชีวิต                                        ซึ่งงานศิลปะในแต่ละท้องถิ่นจะมีลักษณะแตกต่างกันไป
                                  ผลงานศิลปะในท้องถิ่นมีหลายรูปแบบ เช่น เครื่องจักรสาน ภาพเขียน (จิตรกรรม) เครื่องประดับ เครื่องใช้สอยในครัวเรือน                                        ของใช่ส่วนตัว ของเล่น เป็นต้น งานศิลปะท้องถิ่นมีลักษณะแตกต่างกัน ดังนี้
                                  1. ภาคเหนือ เป็นท้องถิ่นที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน และมีประเพณีวัฒนธรรมหลากหลาย ดั้งนี้มีแหล่งกำเนิด
                                         งานศิลปะอยู่มากมาย เช่น แหล่งทำร่มบ่อสร้าง และแหล่งผลิตภัณฑ์จากกระดาษสา อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่
                                         แหล่งทำถ้วยชามตราไก่ อ.เกาะคา จ.ลำปางเป็นต้น

กลับด้านบน